Bağımlılık Nedir?
Ruhsal ve fiziksel olarak madde alımını sürdürme gereksinimidir. Bir maddeye bağımlılık fiziksel, ruhsal veya her ikisiyle olabilir. Ruhsal bağımlılık; alışkanlık olarak da isimlendirilir, maddeye karşı devamlı veya aralıklı şiddetli istekle belirlidir. Fiziksel bağımlılık; yoksunluk belirtilerinin ortaya çıkışını önlemek için maddeyi alma gereksinimi ve toleransla belirlidir. Madde bağımlılığı bir kişinin sigara, alkol, eroin esrar gibi uyuşturucu maddelere alışması bu maddelerden vazgeçememesi ve bu maddelere ulaşmak için her yolu denemesine denir.
MADDE BAĞIMLILIĞININ SEBEPLERİ
- Arkadaşların tavsiyesi veya zorlaması
- Toplumda kendine bir yer edinme ve büyüdüğünü gösterme
- Evde anne babasının çevrede kendinden büyüklerin ve televizyonlarda örnek aldığı kişilerin madde kullanımı
- Dertlerden ve sıkıntılardan bu şekilde kurtulacağının sanılması
- Bu tür maddelerin eğlence aracı gibi görülmesi
- Aile içi iletişimsizlik ve şiddet
- Kişilerin başından geçen ölüm, ayrılık,felaket gibi travmatik olaylar
- Denetimsizlik
- Kendine güven sağlamak gibi nedenlerden dolayı sigara alkol ve uyuşturucu madde kullanımına başlanılmaktadır.
- Merak
- Farklı olma isteği
- Bir gruba ait olma isteği
- Kendini kanıtlama
- Otoriteye karşı tavır koyma
- Madde kullanımını hafife alma vb. sayılabilir.
Herkesin kendine özgü bir nedeni olabilir. Ayrıca maddenin; Ucuza temin edilmesi, kolay ulaşılabilirliği yüksek sosyal kabul görmesi
Alkolle ilişkili bozukluklar
Amfetaminle ilişkili bozukluklar
Kafeinle ilişkili bozukluklar
Kannabisle(esrar) ilişkili bozukluklar
Kokainle ilişkili bozukluklar
Hallüsinojenle ilişkili bozukluklar
İnhalanla ilişkili bozukluklar
Nikotinle ilişkili bozukluklar
Opiyatla ilişkili bozukluklar
Fensiklidinle ilişkili bozukluklar
Sedatif-hipnotik ya da anksiyolitiklerle ilişkili bozukluklar
Çoğul madde kullanımı ile ilişkili bozukluklar
,
ALKOL :
Alkol kötüye kullanımı ve bağımlılığı en sık karşılaşılan maddeye bağlı bozukluktur. Alkole bağlı bozukluğu olan kişilerde en sık karşılaşılan ölüm sebepleri; intihar, kanser, kalp hastalığı ve karaciğer hastalığıdır. Aktif alkol kullanımlarının en yüksek yüzdesi 20-35 yaşlar arasında kümelenmektedir.
Alkole bağlı bozukluklar yüksek eğitim almış ve yüksek sosyo-ekonomik kişilerde daha yüksektir. Alkole bağlı bozukluklar ile en sık beraber görülen psikiyatrik tanılar; diğer maddelere bağlı bozukluklar, anti-sosyal kişilik bozukluğu, duygudurum bozukluğu ve anksiyete bozukluğudur. Anksiyete bozukluklarında panik bozukluk ve fobi en sık karşılaşılan eş tanılardır.Psikoanalitik teoriye göre, benliklerine karşı cezalandırıcı, sert, süper egosu olan kişiler, bilinçdışı streslerini azaltabilmek için alkole başvurmaktadır.
AMFETAMİN İLİŞKİLİ BOZUKLUKLAR
Amfetaminler bağımlılık yapan ilaçlardır. Bu ilaçlar crack, kristal meth ve speed, ektazi, x, adam,eve, STP olarak sokak isimleriyle anılırlar. Klasik amfetamin ilaçları önemli etkilerini dopaminerjik sistem üzerinden göstermektedir. Amfetaminin yol açtığı psikotik bozukluk paranoid şizofreniye yakın benzerlik gösterir. Amfetamin, kokain gibi özellikle OKB, panik bozukluk, fobik benzerliğe benzer belirtileri ortaya çıkarabilirler.
KAFEİN
Kafein sıklıkla kahve ya da çay biçiminde batılı ülkelerde en yaygın kullanılan psikoaktif maddedir. Önemli miktardaki kafein, kakao, çikolata ve hafif içkilerde bulunur. Kafeinle ilişkili bozuklukların ayırıcı tanısı, yaygınlaşmış anksiyete bozukluğu, agorafobisiz ya da agorafobili panik bozukluğu, bipolar II bozukluğu, dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu ve uyku bozukluğunu içermelidir
KANNABİS [ Esrar ]
Esrar [ cannabis ] kenevir bitkisi olan Cannabis sativanin kısaltılmış adıdır. Kannabis bitkisi genellikle kesilir, kurutulur, küçük parçalara ayrılır ve daha sonra sigaralara sarılır (genellikle Joint adı verilir.); daha sonra da içilir. Kannabis için sık kullanılan isimler; marijuana, ot, çay, yabani ot ve MaryJane’ dir. Kannabisin yol açtığı psikotik bozukluk nadirdir, ancak geçici paranoid fikirler sık görülür.
KOKAİN
Kokain en fazla bağımlılık yapan, sıklıkla kötüye kullanılan ve en tehlikeli olan maddelerden birisidir.
HALLÜSİNOJEN
Hallüsinojene fiziksel bağımlılık yoktur ve yoksunluk belirtileride görülmez. Ancak İçgörü teşvik eden deneyimleri psikolojik bağımlılık gelişebilir. Tolerans gelişir. Hallüsinojen bağımlılığı ve kötüye kullanımı mevcuttur.
İNHALAN
Çözücüler, yapıştırıcılar, uhular, aerosoller, propanlar, tiner ve benzinin yol açtığı psikiyatrik bozuklukları içerir. Bu maddelerin özgül örnekleri benzin, tiner, çakmak gazı, maket yapıştırıcısı, lastik çimento, temizleme sıvısı, sprey boya, ayakkabı boyası ve daktilo düzeltici sıvıdır.
OPİYAT
Doğal opiyatlardan elde edilen diğer doğal opiyatlar veya opioidler; eroin (diasetil morfin); kokain (3-metoksi morfin) ve hidromorfin (dilaudid)’ dir. Eroin morfinden iki kat daha güçlüdür ve opiyatla ilişkili bozukluğu olan kişilerce en sık kullanılan opiyattır. Opiyat ile ilişkili bozuklukların en ciddi ve sık karşılaşılan yan etkisi bulaşık enjektörlerin birden fazla kişi tarafından kullanılmasıyla hepatit ve HIV’in potansiyel geçişidir.
FENSİKLİDİN
Fensiklidin genellikle PCP olarak bilinir; ayrıca melek tozu, kristal, barış hapı, supergrass (esrarlı sigaranın üzerine serpildiğinde), hap, roket yakıtı, at sakinleştirici olarak da bilinir. İnsanlarda fiziksel bağımlılık nadir olmasına rağmen, psikolojik bağımlılık sıktır.
SEDATİF-HİPNOTİK VEYA ANKSİYOLİTİK
Sedatifler özgül gerilimi azaltan ve mental sakinlik yaratan ilaçlardır. “Sedatif” terimi gerçekte anksiyolitik terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır; anksiyeteyi azaltan ilaç anlamına gelir. Hipnotikler uykuya dalabilmek için kullanılan ilaçlardır.
